Waar mensen samen zijn, in de raadszaal, op het werk of thuis, zijn botsingen tussen tegenstrijdige perspectieven. Als iemand het niet met je eens is, hoeft dat niet erg te zijn. Maar een echt conflict kan als heel bedreigend worden ervaren.

Toch hoeft dat niet zo te zijn. Conflicten kunnen ook heel leerzaam zijn. En trouwens, ze horen er gewoon bij. Conflicten kunnen helpen onze creativiteit aan te spreken. We kunnen dankzij conflicten behoedt worden voor het maken van (cruciale) fouten. Ook kunnen we wijzer worden van nieuwe inzichten. Al met al kunnen we juist een breder blikveld krijgen en ons verder ontwikkelen dankzij het scherpen van onze mening aan die van anderen.

Natuurlijk moeten we proberen ons niet persoonlijk aangevallen te voelen door de afwijkende mening van een ander. Als ons welbevinden in de knel komt bij conflicten, is er iets mis. Wat je in ieder geval kunt doen is leren hoe met tegenstellingen en tweestrijd om kunt gaan, zodat een afwijkende mening of een conflict minder bedreigend overkomen.

Conflicten kunnen ook zorgen voor mooie dingen

Creativiteit, innovatie en kunst zijn vaak het gevolg van (innerlijke) conflicten. De mooiste wereldliteratuur gaat over (innerlijke) strijd of tegengestelde behoeftes. Denk aan Honderd Jaar Eenzaamheid van Gabriel Garcia Marquez of Madame Bouvary van Flaubert. Maar ook boeken van Arnon Grunberg of Ronald Giphart gaan over conflicten. Jan Cremer (schilder en schrijver) gaf in De Wereld Draait Door aan, dat hij zijn schilderkunst als strijd ziet: een strijd tussen mens en doek. En dat hij doorgaat met deze strijd tot hij gewonnen heeft.

Een populair thema in films is de strijd tussen goed en kwaad (Star Wars, Batman, etc), waarbij dan natuurlijk het goede overwint over het slechte. Wat voor individuen soms een wrede strijd is, kan voor het publiek een paar uur aangenaam vertier zijn.

Creativiteit en innovatie komen vaak voort uit onvrede over bestaande oplossingen, dus in conflict met het bestaande (Route Mobiel als uitdager van de ANWB of Easyjet en KLM). Apple zet zich af tegen Microsoft en de Personal PC en komt met de Mac. Gericht op gebruiksgemak en design.

Conflicten kunnen ons behoeden voor fouten

Veel mensen houden niet van kritiek en tegenwerking, zeker in ambtelijke organisaties wordt dit niet op prijs gesteld. Managers zijn vaak onzeker en houden zich dus verre van mensen met een afwijkende mening.

Kwetsbaarheid en draaikonterij zijn not done in veel organisaties. Denk hierbij aan Wouter Bos, voormalige partijleider van de PvdA. Hij werd een aantal jaren geleden beschuldigt van draaikonterij. Dit werd gezien als een grote fout binnen de politiek. Terwijl je toch fouten kunt maken en van mening kan veranderen: voortschrijdend inzicht wordt het dan ook wel genoemd.

In innovatieve organisaties, zoals Google of de NASA, wordt juist gevraagd om kritiek en tegenwerking. Het is beter dat de fouten uit nieuwe producten gehaald worden, voordat ze op de markt worden gebracht of de lucht in gaan.

Natuurlijk kan dit ook misgaan: denk hierbij aan Apple en Steve Jobs. Hij had aan de ene kant behoefte aan een tegenbeweging, maar tegelijkertijd mocht je het niet met hem oneens zijn. Ook bij wetenschappelijke onderzoeken is falsificatie (het weerleggen van een stelling) normaal: je gaat op zoek naar bewijzen dat je theorie niét klopt.

Margaret Hoffernan geeft in haar TED-Talk (zie hieronder) aan dat je er bij wetenschap onderzoek alles aan moet doen om je bewijs onderuit te halen. Haal in je team een “advocaat van de duivel”: de beroepscriticus.

We kunnen leren van andermans inzichten

Andere mensen weten andere dingen: niet beter of slechter. Alleen maar anders. We weten eigenlijk zo verschrikkelijk weinig van anderen. We weten vaak niet wat hen beweegt. Vaak zijn er eerst conflicten nodig voordat we ons realiseren dat andere mensen soms wel andere inzichten hebben, maar niet per definitie slechtere.

Conflict Kitchen (VS)

Het idee “Conflict Kitchen” heeft er voor gezorgd dat Amerikanen kennis kunnen maken met de cultuur en het eten van land waarmee de VS een conflict hebben. Als landen een conflict hebben, betekent dit niet meteen dat de bevolking ook in conflict leeft (dit is vaak wel wat de leiders van een land willen). Door te weten wat anderen denken en doen (en eten), leren we bij en dat vergroot ons blikveld.

Meer weten over productiviteit van conflicten

TED-Talk Margaret Heffernan: Dare to disagree

TED-Talk Kathryn Schulz: On being wrong

Waarom conflicten in een creatief proces goed kunnen zijn

Voor mij is de wetenschap dat conflict ook een nuttige kant kunnen hebben een manier om me te troosten als ik in een conflictsituatie zit. Al zal ik onenigheid, ruzie of een conflict nooit echt leuk gaan vinden.

Meer blogs over dit onderwerp