Soms wil je dieper graven in je beweegredenen. Je wilt helder krijgen waarom je iets wilt of juist niet. In een vorige blog heb ik aangegeven hoe het werkt met cultuur, gedrag en wereldbeeld (zie hier). Nu wil ik je nog een heel goede methode aangeven hoe zaken helder kan krijgen.

De 5x waarom-methode werkt eigenlijk heel simpel. Formuleer een goede vraag. Eigenlijk is dit het belangrijkste! Je kunt het in je eentje doen, maar ook als groep.

In je eentje is natuurlijk simpeler: je bedenkt de goede vraag en gaat aan de slag. Al is er dan niemand die je bij de les houdt als je van je oorspronkelijke vraag afgedwaald bent.

Als groep kan het lastiger zijn: zorg dan voor een goede samenstelling van deze groep en zorg voor goede begeleiding. Vooral als het een complex probleem is, bedenk dan van te voren wie er bij moet zijn en op welke vraag of welk probleem je antwoord wilt.

De problemen kunnen meer praktisch van aard zijn, maar het kan bijvoorbeeld ook gaan over de manier van samenwerken. Zorg wel dat je gefocust blijft op de vraag die je opgelost wilt krijgen.

Voorbeelden van vragen zijn:

– waarom wordt er steeds op dezelfde plek afval gedumpt?

– hoe denk ik eigenlijk over immigratie?

– hoe zorg ik dat ik niet steeds boos ben als iemand mij vraagt iets voor ze te doen.

– waarom ben ik steeds ontevreden over mijn werk?

etc.

Hoe krijg je je wereldbeeld helder?

1. Zorg voor een duidelijke vraag en schrijf het bij voorkeur op. Zorg ook dat deze beginvraag wel de werkelijke vraag is. Anders krijg je straks een oplossing waar je niets mee kunt.

2. Neem rustig de tijd. Zet je telefoon uit, ga ergens rustig zitten. Al mag je natuurlijk ook een eind gaan wandelen. Maar focus je je wel op je vraag.

3. stel je eerste waaromvraag. natuurlijk gaat het het liefst om feitelijkheden. Maar als het om emotionele problemen gaat, doen feitelijkheden er niet toe. Probeer wel zo specifiek mogelijk te zijn.

4. Schrijf alles op. Mochten er meerdere antwoorden komen: dan kun je voor elk antwoord een vervolgtraject (zie hieronder) doen.

5. stel nu weer de waaromvraag. en ga hier mee door tot je tevreden bent met het antwoord, de oplossing duidelijk is of goed zicht hebt op je beweegredenen (en je wereldbeeld).

Er wordt wel gezegd dat je de 5x-waarom methode alleen kunt gebruiken bij feitelijkheden. Maar dat valt wel mee. Ook bij diepergravende vragen kan het werken.

Zeker als je de methode in je eentje gebruikt, kan het werken. Maar dan zal je wel eerlijk antwoord op je eigen vragen moeten geven. Schouders ophalen of ‘omtoch’ werkt dan niet.

Zoals ik al eerder aangaf is het voordeel van deze methode dat het simpel te doen is.

En als jij je wereldbeeld helderder hebt (en je bijbehorende normen en waarden) begrijp je je eigen gedrag beter en is dit zelfs te sturen.