We zitten, politiek gezien, middenin een crisis die ontstaan is doordat we stukken van de verkenners hebben gelezen, die we niet hadden mogen lezen. Vervolgens heeft Rutte hier niet goed op gereageerd, door eerst keihard te ontkennen dat hierover gesproken is en er daarna op terug te komen. Nu gaat de Tweede Kamer op zoek naar een “gezaghebbend en onafhankelijk persoon in de rol van informateur” (Bron: NOS.nl). Iedereen heeft wel een beeld van een gezaghebbend persoon: Sinterklaas, Herman Tjeenk Willink, Jaap van Dissel. Maar wat betekent dit eigenlijk precies?

“Een gezaghebbend en onafhankelijk persoon met de nodige afstand tot de politiek”, daar is de Tweede Kamer nu naar op zoek. Afgelopen kamerdebat is hiervoor een motie aangenomen. De verkenners zijn blijkbaar buitenspel gezet, nu is het aan een informateur. Is deze rol beter geborgd dan de rol van verkenner waar veel onduidelijkheid over is? Na 2012 wordt/worden de informateur(s) niet meer aangewezen door de koning/koningin maar door de kamer. De koning/koningin was ‘verkenner’. Dit is dus na 2012 een nieuwe rol, die niet duidelijk is ingevuld. Maar ook de rol van de informateur is niet helemaal duidelijk. Zijn/haar rol wordt bepaald door de opdracht die hij/zij meekrijgt.

Kortom, dat de verkenners gepraat hebben over de positie van personen is niet helemaal netjes, maar er staat nergens in een wet of reglement dat dit niet mag. Rutte had dit ook gewoon toe moeten geven, dan was er minder aan de hand geweest.

Wat is een “gezaghebbend” persoon ?

Na het verkennersdebacle en de gevolgen hiervan, wordt nu gekozen voor een ”gezaghebbend en onafhankelijk persoon met de nodige afstand tot de politiek”. Blijkbaar waren de verkenners dit niet? Blijkbaar konden Jorritsma en Ollongren niet laten zien dat ze ‘gezaghebbend’ waren. En vond men dat ze te veel gestuurd werden door Rutte en de VVD. Al was de keuze voor deze personen niet vreemd: de VVD was/bleef de grootste partij en D66 was de tweede partij geworden en had veel zetels gewonnen. Dus dat deze partijen het initiatief namen om deze verkenning te leiden lijkt mij vrij normaal.

Wat is dan eigenlijk een gezaghebbend persoon? Dus ben ik maar eens op zoek gegaan naar betekenissen.

Gezaghebbend = veel invloed hebben, gezag hebben, een autoriteit zijn, vooraanstaand, machtig, overwicht hebben, etc.

Volgens Wikipedia is een gezaghebbend persoon, iemand die door kennis of status op een bepaald gebied algemeen gerespecteerd wordt. Iemand waar naar geluisterd wordt omdat hij/zij ergens veel verstand van heeft.

Gezag en autoriteit worden door elkaar gebruikt (net als macht en gezag, terwijl dit niet klopt).

Gezag = de aanvaarde macht van een persoon of een organisatie om een andere persoon of groep te leiden. In politieke zin staat gezag ook voor de macht en heerschappij over een gebied of land, de overheid of de regering (bron: wikipedia).

De CEO van Unilever, de Paus, de regering van Nederland, zijn voorbeelden van mensen/groep mensen die gezag hebben. Niet om wie ze zijn, maar om waar ze zitten.

Behalve gezag vanuit een bepaalde bevoegdheid en positie, zoals hierboven genoemd, kan je ook gezag hebben vanwege je kennis, ervaring en invloed. En ik heb het vermoeden dat de landelijke politiek hiernaar op zoek is. Iemand die door iedereen aanvaard wordt als deskundig en invloedrijk. En iemand die verstand heeft van formeren. Want ook formeren is een vak!

Een gezaghebbend persoon kan dus iemand zijn die een bepaalde positie heeft, maar kan ook een persoon zijn waar we gewoon naar luisteren. Niet om de positie die hij/zij heeft, maar omdat we respect voor die persoon hebben. Dit kan bijvoorbeeld een collega, een vriend of je opa zijn.

En kan je dat zelf ook worden?

Gezaghebbend kan je zelf ook worden. Maar.. of jij gezaghebbend bent wordt niet door jezelf bepaald maar door anderen. Hoe ervaren en deskundig jij jezelf ook vindt, als anderen het niet met je eens zijn heb je pech gehad.

Ik ga er van uit dat Tjeenk Willink zich niet gezaghebbend noemt. Hij weet natuurlijk wel dat hij veel verstand heeft van formeren. Het gaat vooral om dat de meeste partijen vertrouwen in hem hebben.

Welke zaken heb je nodig om (mogelijk) gezaghebbend genoemd te worden:

1. geluk/toeval,
2. kennis
3. kennissen
4. geduld en doorzettingsvermogen.

6 april 19.30 uur – Ondertussen is Tjeenk Willink aangewezen als informateur. Een groot aantal partijen heeft schijnbaar vertrouwen in hem. Nu maar kijken of hij de komende drie weken de politieke gordiaanse knoop weet los te maken.