Wat voor soort raadslid ben jij? Zit je er vooral voor jezelf, voor je partij, voor de inwoners? Vind je dat de gemeenteraad de baas is of vind je dat inwoners meer te zeggen moeten krijgen? Houd je van het debat of ben je juist een verbinder? Waarom is het zo belangrijk om hier inzicht in te krijgen?
In het boek “De Binnenkant van de politiek” spraken Pieter Tops en Stavros Zouridis over de verschillende stijlen van een raadslid. Dit doen zij om verschillende redenen: ten eerste is het inzichtelijk om te zien wat voor voorkeursstijl jezelf hebt en wat voor voorkeursstijlen je collega-raadsleden hebben. Inzicht en kennis is het halve werk.
Maar het is ook belangrijk om te zien hoe jij (en anderen) omgaan met elkaar, met het college (en ambtenaren) en met onderlinge conflicten. Over conflicten in de raadszaal gaat dit artikel van mij.
Voordat je verder gaat vind ik het belangrijk om aan te geven dat het om een ideaalmodel gaat: de stijltyperingen zijn zeer algemeen en de meeste mensen zullen meerdere stijlen in zich hebben. Mensen kunnen meerdere voorkeursstijlen hebben en er zijn ook mensen die naadloos kunnen wisselen tussen de vijf stijlen afhankelijk van de situatie.
Ook kan ik mij voorstellen dat je voorkeursstijl kan varieren gedurende je carriere. Misschien ben je in het begin en Volger en word je, naarmate je zelfverzekerder wordt, een Ombudspersoon of Partijpolticus.
| stijl | positieve kenmerken | negatieve kenmerken |
| De Ombudspersoon | maatschappelijke oriëntatie, herkenbaar voor burgers | populistisch, gedetailleerd, sterk op publiciteit gericht |
| De Partijpoliticus | inhoudelijke, integrale visie | selectief, eenzijdig, doel heiligt de middelen |
| De Bestuurder | Goed op de hoogte, constructieve houding | Technocratisch, bureaucratisch, afstandelijk tov de inwoners |
| De Coach | Niet scoren, effectief verbinden van bureaucratie en samenleving | gering politiek profiel, afwezig in grote debatten |
| De Volger | Betrouwbaar, loyaal en ontspannen | Passief, behoudend, procedureel |
Stijlen van vertegenwoordigen (bron: De binnenkant van de politiek, Tops en Zouridis, 2002)
Zo op het eerste oog zie jij vast al wat je voorkeursstijl(en) is/zijn.
Mijn stijlen zijn de Coach, de Bestuurder en heel soms de Partijpoliticus. Ik merk zelf ook dat mijn voorkeursstijl verandert nu ik meer ingevoerd ben in de politieke cultuur.
Wil je op een professionele manier weten wat jouw stijl is of stijlen zijn? Dan kun je de test maken die door Tops en Zouridis ontwikkeld is. Deze test bestaat uit een twintigtal vragen. De test heb ik hier op mijn website staan en is gratis te maken. Heb je er vragen over dan kan je die natuurlijk stellen.
Wat kan je met deze kennis?
Het is altijd nuttig, zodat je op verjaardagen kunt vertellen wat voor soort politicus je bent. Al denk ik dat de meeste mensen je verbaast aan zullen staren.
Alle stijlen zijn nuttig
Alle gekheid op een stokje. Om goed te kunnen functioneren als politicus is het goed te weten dat de ene politicus de andere niet is. Het is niet zo dat het politieke type van de Ombudspersoon een juist type is en de Partijpoliticus te veel aan zichzelf denkt en dus niet goed bezig is. Alle typen heb je nodig in een gemeenteraad. Soms zal de debatliefhebber de boventoon voeren en zal je je als Volger of Coach wat minder senang voelen. Maar er zijn ook momenten dat er behoefte is aan verbinding, bijvoorbeeld bij participatieprocessen met inwoners en raad of als binnen een coalitie veel gedoe is.
De stijlen op het juiste moment gebruiken
Soms werkt verbinding totaal niet en soms juist weer wel. Soms moet je even met je eigen belang bezig zijn en soms even niet. Soms zijn inwoners echt heel belangrijk (vaak) en soms gaat het meer om interne zaken. Elke situatie heeft behoefte aan een eigen stijl. Je kunt er dan bijvoorbeeld voor kiezen om je even op de vlakte te houden of om over te schakelen op een andere stijl (als je dat lukt).
Ook binnen een fractie heb je verschillende stijlen nodig
Het is goed om de test ook binnen je fractie te doen. Als elk fractielid (of commissie- of steunfractielid) weet welke voorkeursstijlen ze hebben weten jullie ook tegen welke problemen je aan kunt lopen en wat je sterktes zijn (wij hebben tegenwoordig te weinig Partijpolitici in onze gelederen, dat is echt wel een gemis).
Een online zelftest voor Bestuurders (maar ook voor politici)
In de Volkskrant van 17 april 2018 staat een artikel over De Stijlenboek voor bestuurders, o.a. geschreven door Tops en Zouridis (samen met voormalig D66-Kamerlid Gerard Schouw). Dit boek is heruitgegeven in 2018 en uitgereikt aan alle wethouders in Nederland. Nu ben jij (waarschijnlijk) geen wethouder toch kan ik aanraden om de online zelfstest te doen.
En let wel, het is vooral een indicatie wat voor soort bestuurder/politicus je bent, geen harde wetenschap.
