Jij bent voor vier jaar gekozen als raadslid. En dan verzint het college en/of jouw collega-raadsleden dat we iets met participatie gaan doen. Inwonersparticipatie dan, waarbij inwoners meer invloed krijgen op de plannen van de gemeente. Inwoners willen immers meer te zeggen krijgen over hun omgeving. Maar jij bent daar toch voor. Dus daar zit je dan in je mooie raadszaal. En hoe nu verder?

Inwonersparticipatie is de afgelopen jaren heel belangrijk geworden. Maar je merkt Maar dat er in de raadszaal en enorme onzekerheid begint toe te slaan nu we als gemeente aan het experimenteren slaan met participatie. Want, hoe moet dat nu met ons? Wij zijn toch de  volksvertegenwoordigers?

Kadersteller, controleur en volksvertegenwoordiger.

“Ja, leer nou maar eens op je handen te zitten”.

Dat krijgen we tegenwoordig geregeld te horen als het college en de ambtenaren met inwoners aan de slag gaan in participatietrajecten. Er zijn in onze gemeente trajecten waarbij we bij de inwoners langs gaan met vragen over het sociaal domein, bijvoorbeeld met de vraag: “hoe zou de zorg bij jouw in de buurt er uit moeten zien”. Maar ook met een nieuwbouwwijk gaat vorm krijgen met hulp van de inwoners. Het stedebouwkundig plan wordt samen met de inwoners gemaakt tijdens 3 avonden.

De rollen van de raad in een participatieproces

Twee rollen van de raad, als kadersteller en als controleur in een participatieproces zijn wat mij betreft helder.

Voordat een proces gaat lopen geven wij de kaders aan: hoe gaat het proces er uit zien, wat gaan we met de resultaten doen, welke rollen heeft wie, etc. Dit is helder, maar dat betekent nog niet dat dit gemakkelijk is. De ene partij vindt bijvoorbeeld dat er iets anders met de resultaten moet gebeuren dan een andere partij. Maar daar hebben we een democratisch proces voor: de meerderheid besluit hoe een participatieproces er uit moet gaan zien we wat we met de resultaten gaan doen.

Omdat wij, als raad, nog niet zo veel ervaring hebben met inwonersparticipatie is nog niet erg duidelijk voor de raad hoe het kader van een participatieproces er uit moet zien. Maar ook omdat elk proces anders verloopt, een ander doel kan hebben, de rollen ander kunnen zijn is het lastig om elke keer een goed kader neer te zetten.

Ook onze controlerende rol lijkt mij duidelijk. Als het proces achter de rug is, gaan we evalueren of het proces goed verlopen is aan de hand van de kaders die we aan de voorkant gesteld hebben.

Maar de kneep zich eum in onze rol als volksvertegenwoordiger. Wat is onze positie nog als inwoners het zelf mogen bepalen?

“Wat heb ik als raadslid nog voor nut als de inwoners het zelf mogen beslissen!”

Maar ….. ik ben behalve raadslid toch ook een inwoner?!

Afgelopen week was er een meedoe-avond voor inwoners: ze werden bijgepraat over een woningbouwproject dat helemaal vormgegeven zal worden met hulp van inwoners (en dan vooral omwonenden) en ze mochten aan het werk. Vlekkenplannen maken, vragen beantwoorden over hoe hun dorp en hun wijk er uit moet zien, etc.

Bij deze avond waren ook raadsleden aanwezig. Ook van mijn partij. En de vraag is die dan bij mij opborrelt (en niet alleen bij mij): wat doe je daar als raadslid?

Hoe kan je hier mee om gaan:

1. Ik was niet gegaan, je hebt hier niks te zoeken.

2. Prima om er te zijn, maar je houdt je mond dicht.

3. Prima om er te zijn, want je houdt goed in te gaten of het allemaal wel goed gaat, maar je doet niet mee.

4. Je bent er bij en je doet enthousiast mee.

Hoe je hier als raadslid mee om gaat hangt van een aantal dingen af: situatie, persoon en inhoud.

Er zullen raadsleden zijn, meestal degenen die volksvertegenwoordiging toch al niet hun ding vinden, die wegblijven bij participatietrajecten. En omgekeerd, raadsleden die zichzelf vooral als vertegenwoordiger van het volk zien, kunnen zich enthousiast mengen in het participatieproces.

Ik vind dat als gemeenten inwoners mee laten praten, denken of doen, het vooraf helder moet zijn welke rollen de wethouders, ambtenaren maar vooral de raadsleden hebben in de participaties.

Wat vind jij? Hoe zou jij hier mee om gaan?