De gemeenteraadsverkiezingen zijn weer achter de rug. De opkomst was bedroevend laag, politieke partijen vertegenwoordigen 3% van de samenleving en de gemeenteraad bestaat voor een groot deel uit witte, middelbare mannen. Gaan we als politiek weer over tot de orde van de dag of willen we dit nu aanpakken?

De nieuwe gemeenteraden zijn op 16 maart gekozen en op 30 maart geïnstalleerd. En we kunnen weer vier jaar verder.

Ondanks dat er historisch veel vrouwen, vaak met voorkeurstemmen, in de gemeenteraden gekozen, is het aantal vrouwen in de noordelijke, lokale politiek nog steeds bedroevend laag. In mijn eigen gemeente, Tynaarlo, is het aantal vrouwen meer dan verdubbeld. Van 3 (!) naar 7 vrouwen. Op een raad van 23 mensen is dan natuurlijk nog niet veel.

En mensen met een niet-westerse achtergrond, een handicap of een chronische ziekte, jongeren, Lhbti’ers en laagopgeleiden zitten niet of nauwelijks in onze gemeenteraad.

We kunnen twee dingen doen. Over gaan tot de orde van de dag en straks weer verrast worden door het gebrek aan interesse in de gemeentepolitiek. Of, we gaan als politiek, samen met inwoners, werken aan een zeer inclusieve, lokale politiek na de volgende verkiezingen in 2026.

Wat maakt dat ik pleit voor een inclusieve lokale politiek?

Ten eerste is de manier waarop we het nu doen, niet meer van deze tijd: eindeloze, onbegrijpelijke raadsvergaderingen, traditionele manieren van communiceren en onduidelijke besluitvormingsprocessen. Ook de hele uitstraling van ‘zo hoort het nou eenmaal, wen er maar aan’ maakt dat politiek voor velen ontoegankelijk is.

Daarnaast is inclusieve politiek beter, omdat gemengde teams betere besluiten nemen. Verschillende mensen belichten verschillende invalshoeken. Ook brengen ze andere onderwerpen in. En diverse teams zijn creatiever: ze zien meer oplossingen.

Ook spreekt een inclusieve gemeenteraad meer mensen aan. Natuurlijk kan een witte, middelbare man of vrouw prima opkomen voor minderheidsstandpunten. Maar veel mensen voelen zich niet door ons vertegenwoordigd. En wij zijn voor veel mensen geen rolmodel. Het is goed voor onze democratie, als je je kunt herkennen in de raadsleden en hun taal begrijpt (en zij de jouwe).

En als laatste, mensen haken niet af omdat zij het niet meer snappen. Maar omdat wij hen niet meer snappen. Wij kunnen niet meer overbrengen waarom de lokale politiek zo belangrijk is. Wij praten niet meer op een manier die begrepen wordt en besluiten worden niet goed uitgelegd.

Een heleboel redenen om te pleiten voor inclusieve politiek. Dit vraagt wel wat van de lokale politiek.

Als eerste kan je de vraag stellen of de politiek zoals we die nu kennen nog wel houdbaar is. Zijn de langdradige, onnavolgbare raadsvergaderingen nog wel van deze tijd? Dit moet sneller, toegankelijker en begrijpelijker! De processen om tot een besluit te komen moeten inzichtelijker gemaakt worden. En de lokale politiek moet meer ruimte te krijgen om dit op andere, digitale (?) manieren te doen. Kortom, de lokale politiek moet meer aansluiten bij de belevingswereld van mensen.

Verder vraag ik mij af of politieke partijen nog wel de juiste vertegenwoordiging zijn van de samenleving? Nog geen 3% van de mensen is lid van een politieke partij. En ongeveer 50% heeft gestemd bij de laatste lokale verkiezingen. Het is aan deze partijen om zichzelf opnieuw uit te vinden of andere wegen te zoeken.

Als laatste moet de lokale politiek meer en vooral betere ondersteuning krijgen o.a. om te experimenteren met nieuwe manieren van politiek bedrijven. Dit zal botsen met een andere beweging in de samenleving die de politiek steeds complexer en juridischer maakt, waardoor het voor inwoners én lokale politiek (bijna) niet meer te volgen is. Het is aan de politiek zelf om deze uitdaging op te pakken en op te lossen.

Mijn pleidooi is niet volledig en dat kan ook niet. Ik kan niet het hele speelveld overzien, daar heb ik anderen bij nodig. Laten we vandaag samen aan de slag voor een inclusieve, begrijpelijke lokale politiek. De volgende gemeenteraadsverkiezingen staan eerder voor de deur dan je denkt.

Dit artikel is als opiniestuk geplaatst in het Dagblad van het Noorden van 1 juni 2022. Ik heb het op persoonlijke titel geschreven.